در موقوفات خاص سازمان اوقاف نظارتی بر اعمال متولی ندارد مگر این که متولی غبطه و مصلحت موقوفه را رعایت ننماید
نشست قضایی دادگستری مشهد، خرداد 88
پرسش:
وفق ماده 10 قانون اوقاف، ثبت معاملات راجع به عین یا منافع موقوفه و حبس و ثلث و نذری که منافع آنها بهطور دایم و یا در مدتی که کمتر از ده سال نباشد و برای مصارف عامه تخصیص داده شده، در دفاتر اسناد رسمی موکول به موافقت سازمان اوقاف است؛ یعنی در واقع سازمان اوقاف نوعی نظارت استصوابی دارد. حال، آیا متولی اوقاف خاص میتواند...
بدون اجازه اوقاف، ملک وقفی را اجاره دهد؟
پاسخ:
اتفاق نظر
بهطور کلی در ماده 1 قانون اوقاف مصوب سال 1363، وظایف اداره اوقاف تصریح گردیده است و مشخص می شود که وظایف اداره اوقاف به موقوفات عام برمی گردد مگر در یک مورد که در همین ماده ذکر گردیده که وفق آن در موقوفات خاص، در صورتی که مصلحت وقف ایجاب کند و از سوی متولی مصلحت وقف در نظر گرفته نشود، در این خصوص اداره اوقاف به جهت رعایت غبطه و صلاح موقوفه می تواند وارد شود؛ مثلاً اگر قرارداد اجاره به مبلغ ناچیز و به صلاح موقوفه نباشد، می تواند تقاضای ابطال قرارداد اجاره را بنماید و متولی موقوفه خاص باید پس از انعقاد قرارداد، یک نسخه از اجاره نامه را جهت اطلاع به اوقاف ارسال نماید. به طور کلی در اوقاف خاص، نیازی به اجازه اوقاف در انعقاد قرارداد اجاره نیست و متولی می تواند رأساً قرارداد اجاره منعقد نموده و عواید آن را وفق وقف نامه هزینه کند.
نظر کمیسیون
همان طور که در ماده 1 قانون اوقاف آمده است، اداره اوقاف نسبت به موقوفات عام و به منظور حفظ و بقای موقوفه و عمل به وقف، مطابق نظر واقف وظایفی داشته و همواره در این مورد موظف و مسؤول است. لیکن در موقوفات خاص، اختیار اداره موقوفه بر عهده متولی بوده و اداره اوقاف دخالتی نمی کند مگر این که ثابت شود متولی برخلاف غبطه و مصلحت موقوفه اعمالی انجام می دهد که برای بقای موقوفه مضر و عمل برخلاف نظر واقف باشد که در این جا اداره اوقاف در موقوفه خاص هم موظف به دخالت بوده و بر حسب مورد، اقدام قانونی را معمول خواهد کرد.
منبع: مأوینیوز، دوشنبه مورخ 28 فروردین 1391
زیرنویس:
• ماده 1 قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه مصوب 2/10/1363 با اصلاحات بعدی:
«از تاریخ تصویب این قانون سازمان اوقاف به سازمان حج و اوقاف و امور خیریه تغییر نام مییابد و امور ذیل به عهده این سازمان واگذارمیگردد.
1 - اداره امور موقوفات عام که فاقد متولی بوده یا مجهولالتولیه است و موقوفات خاصه در صورتی که مصلحت وقف و بطون لاحقه و یا رفعاختلاف موقوف علیهم متوقف بر دخالت ولی فقیه با شد.
2 - اداره امور اماکن مذهبی اسلامی که ترتیب خاصی برای اداره آنها داده نشده است. به استثناء مساجد و مدارس دینی و تکایا.
3 - اداره امور مؤسسات و انجمنهای خیریهای که از طرف دولت یا سایر مراجع ذیصلاح به سازمان محول شده یا بشود.
4 - اداره مؤسسات و انجمنهای خیریهای که به تشخیص دادستان محل فاقد مدیر باشد (تا تعیین تکلیف از طرف دادگاه) ضم امین در مؤسسات وانجمنهای خیریهای که به تشخیص دادستان محل مدیر آن فاقد صلاحیت باشد (تا تعیین تکلیف از طرف دادگاه) و همچنین است در صورت نبودن یاعدم صلاحیت ناظر (در مواردی که ناظر پیش بینی شده باشد).
5 - انجام امور مربوط به گورستانهای متروکه موقوفهای که متولی معین ندارند و اتخاذ تصمیم لازم در مورد آنها.
6 - کمک مالی در زمینه تبلیغ و نشر معارف اسلامی.
تبصره 1 - سرپرست سازمان باید از طرف ولی فقیه مجاز در تصدی اموری که متوقف بر اذن ولی فقیه است باشد.
تبصره 2 - بقاع متبرکه حضرت رضا علیهالسلام و حضرت احمد ابنموسی (شیراز) و حضرت معصومه و حضرت عبدالعظیم(ع) و موقوفاتمربوط به آنها که متولی خاص نداشته باشد و موقوفاتی که برای اداره هر کدام آنها از طرف ولی فقیه نایبالتولیه تعیین شده یا بشود از شمول این قانونمستثنی است و در غیر این صورت اداره آنها با سازمان خواهد بود.»
• ماده 10 قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه مصوب 2/10/1363 با اصلاحات بعدی:
«ثبت معاملات راجع به عین یا منافع موقوفات و بنیادها و مؤسسات خیریه مذکور در ماده 9 در دفاتر اسناد رسمی موکول به موافقتسازمان حج و اوقاف و امور خیریه است. دفاتر اسناد رسمی مکلفند رونوشت مصدق وقفنامهها و اسناد راجع به وقف را ظرف 10 روز پس از ثبت بهاداره اوقاف مربوطه ارسال دارند.
تبصره - ادارات ثبت مکلفند رونوشت مصدق اسناد مالکیت وقف را پس از صدور به اداره اوقاف محل تحویل نمایند. متولیان نیز موظفند ظرفمدت دو ماه از تاریخ اجرای این قانون رونوشت مصدق اسناد مالکیت و رونوشت وقفنامههای موجود نزد خود را برای حفظ و نگهداری به اداره اوقافمربوط تسلیم دارند.»منبع: مأوی نیوز